De Ballad

De Ballad als zeilschip en de “Ballad One Design Association”

Meer dan 1500 Ballads gebouwd

Joker S30 wordt ontwikkeld tot Ballad

In het einde van de zestiger en het begin van de zeventiger jaren ontwikkelden jacht-ontwerpen zich snel, als resultaat van velerlei experimenten. Er was een enorme belangstelling voor zeilboten. In die dagen werd de voorganger van de Ballad, de Joker ontwikkeld. Rolf Magnusson, bekend als zeiler en zeilmaker, ontwikkelde de Joker eind zestiger jaren. In 1968 presenteerde Rolf de Joker S30. In 1969 zeilde hij er nogal wat wedstrijden mee en trok er zodoende de nodige aandacht.
Eerder in dat jaar had Rolf meegedaan aan de wereld cup voor half-tonners in Sandhamn, waar hij brons won, en waarbij hij de meeste van ’s werelds beste zeilers achter zich liet.
Velen beschouwden de Joker S30 als het ultieme wedstrijdschip, zij was snel, modern, ruim en zag er bovendien nog goed uit ook. De verkoop ervan begon en Arvika Plast (Arvika Resins – Arvika is een plaats ten noord-oosten van Gothenburg) verkocht in 1970 al 30 schepen voordat het zeilseizoen begon. De Joker werd zo populair, dat ze werd nagebouwd, wat leidde tot de plagiaat-modellen als de Möre en ÅH Cruiser. De mallen werd bij Arvika appart gezet, geremodelleerd en later gebruikt om boeten te bouwen die bekend staan als de Comfort 30.

In 1971 maakte de Joker, na enkele verbeteringen, een doorbraak en de naam werd veranderd in “Ballad”, welke naam in veel talen begrepen wordt. De serie-bouw werd door Albin Marin te Kristinehamn ter hand genomen. De boot werd aanvankelijk, behalve door Zweden, ook door Duitsers, Denen en Noren gekocht en vervolgens door zeilers van vele nationaliteiten. The Ballad werd een van de populairste one-design wedrstijdzeilers van de zeventiger jaren.

Albin Marin produceerde 1500 Ballads voor haar faillissement in 1982

De mallen werden evenals de licentie en verkooprechten aan de BODA over gedaan . BODA verhuurde de mallen enkele jaren en de boot werd in opdracht van Deense werven tot 1987 gebouwd. Er werden toen ongeveer nog 25 boten gefabriceerd. Uiteindelijk werden de mallen in 1998 vernietigd. (Hoewel de luiken en het roer nog steeds vervaardigd kunnen worden).
De Ballad houdt zich – als zeezeiler – met twintig 25 jaar ervaring, in het natte element, nog steeds taai. Hoe oud een Ballad kan worden blijft voorlopig nog een open vraag.

De Ballad – uitstekend geschikt als boot voor het gezin en om lange afstanden mee te zeilen
De Ballad presteerde niet alleen goed bij wedstrijden, maar zij bleek ook goed te voldoen als schip voor het gezin – ook voor grotere afstanden. Er zijn heel wat voorbeelden van Ballads die de oceanen overgestoken hebben. Heel wat Ballads zeilden naar de Shetland eilanden, IJsland, Schotland en de Carraïben. Met een paar werden er zelfs reizen rondom de wereld gemaakt, de bekendste schipper die in de verband geldt: Herbert Jivegård, die “wereldberoemd is in Zweden”. Hij zelde tussen 1979 en 1984 als “Papa Blondie” met zijn Ballad 1074, de “Silvia” rond de wereld. In zijn boek “Dreamtravels” deelt hij zijn belevenissen met de lezer. “Papa Blondie” was een zeer actief lid van de West Coast Circuit of the Ballad Club. Tijdens de “Gothenburg Boat Fair” van 1996 werd de Silvia tentoongesteld en trok zij veel aandacht.

Romp en dek

Geproduceerd in meerdere kleuren, waarvan wit het meest verkocht werd

Bij de bouw van de Ballad werd er een gelcoat met verschillende kleuren gebruikt, zoals geel, rood, blauw en wit.
Aanvankelijk was blauw de meest gebruikte kleur. Na 1976 veranderde dat in wit, tenzij de koper een afwijkende kleur bestelde.
De loodbalast, is in de met GRP (glas reinforced polyester) vervaardigde kiel verwerkt. Niet al te harde botsingen met stenen of rotsen leiden zodoende over het algemeen tot beperkte schade die eenvoudig gerepareerd kan worden. Een bijkomend voordeel van deze constructie is het ontbreken van bouten en moeren en daardoor minder kans op lekkage. In de loop der tijd is gebleken dat de kiel juist gedimensioneerd is.

Het dek is in sandwich-constructie uitgevoerd, waarvan de constructie in de loop der jaren wat variëert. Bij oudere schepen komt soms delaminatie voor, als gevolg van slechte hechting tussen de verschillende lagen. Dit uit zich door een krakend geluid bij het lopen over het dek. Voor de praktijk heeft dit geen consequenties; het kan overigens verholpen worden door het injecteren van schuim (zie: “Practical Tips” van de Zweedse Ballad club, wat helaas alleen in het Zweeds verkrijgbaar is).

Het roer

De Ballad ligt goed op het roer, als gevolg van de constructie van de scheg. Deze constructie zorgt, zelfs onder aanzienlijke helling, voor een goede stuurbaarheid. Dit is een unieke eigenschap van de Ballad.
Er zijn roeren van vesrchillende makelei. Het is oppassen geblazen met holle roeren. Het is bij deze roeren aan te bevelen om gedurende de winterstalling een gaatje in de onderkant van het roer te boren om zodoende het water te kunnen laten aflopen om vorstschade, door ijsvorming, te voorkomen.

Veel Ballad-eigenaars hebben lieren en valstoppers op het kajuitdak gemonteerd om vallen en dergelijke vanuit de kuip te kunnen bedienen. Practisch advies is verkrijgbaar bij “Practical Tips” van de Zweedse Ballad club.

De Mast en Zeilen

Veel Ballads die tot 1978 gebouwd werden zijn uitgerust met masten van Ambau (Duits) of Proctor (Engels) sommige hebben een Seldén mast (Zweeds). De mast is van het doorgestoken type en staat op de kiel, wat resulteert in een eenvoudige constructie en een sterk staand want.
Het goed ontworpen zeilplan wordt hieronder in een tabel en tekening omschreven.

	Voorlijk	Achterlijk	Loodlijn	Gewicht gr/m²	Opp. m²	Opmerking
Grootzeil	9750	10140	–	250	15,9	1) 2)
Genua I	11400	11000	5610	250	32,2	6) 7)
Genua II	10450	10000	4870	250	25,2	1) 3) 7)
Genua III	9250	8650	4170	250	18.5	3)
Genua IV	8050	7100	3440	270	13,5	3)
Genua reacher	11400	10100	5610	220	32,2	6)
Spinnaker	11305	11305	–	52	70,0	4)
Stagfok	6750	6850	4300	130	14	5)
Spinn. stagzeil	10000	9600	3820	130	19	5)

1) Standaardzeil
2) Lengte van de giek: 2850
3) Voorloopstrop om op voorlijklengte van 11,30 m. te komen.
4) Breedte=6732

5) Vliegend gehesen
6) Voorlijklengte van kous tot kous
7) Onderlijklengte groter dan afstand tussen schoot- en halshoek.

De inrichting

De inrichting variëert wat tussen oudere en jongere boten. Alle Ballads hebben twee kooien in het vooronder, een kleerkast aan bakboord een sanitaire ruimte aan stuurboord met een wastafel en (soms) een vuilwatertank, ook aan stuurboord. Aan stuurboordzijde is er een kooi, kombuis en een gootsteen in de kajuit aanwezig. Aan bakboordzijde bevindt zich een kooi, kaartentafel plus een hondenkooi.

Ballads die in 1979 en later gebouwd zijn hebben een fornuis met oven. Tegenwoodig is dit standaard, (en werd overigens door veel eigenaars later ingebouwd). De kombbuis kan gemakkelijk aangepast worden voor de inbouw van een oven.
Praktische tips hierover zijn te vinden bij: “Practical Tips” van de Zweedse Ballad club.

Kombuis	Kajuit

Vooronder	Navigatiehoek / Kaartentafel

Toilet

Oudere Ballads zijn soms ingericht met een zeekooi boven de normale kooien. De zeekooien zijn soms van hout zodat zij een aanzienlijk verschil voor het interieur kunnen opleveren. In dat geval zijn er zes kooien in plaats van vijf, waardoor er dan achter de kaartentafel geen zitplaats meer is en de navigator staand moet werken. Wanneer er opklapbare zeekooien zijn blijft het interieur redelijk standaard in vergelijking met de meer recente versies. Desondanks werden deze zeekooien toch meestal verwijderd. Tot 1978 bestond het interieur uit mahonie, later uit teak.

De (hulp)motor

De Ballad werd van origine altijd uitgerust met een Volvo Penta motor. Aanvankelijk, werden vanaf 1971 de MD-6A en MD 6-B van 10 pk ingebouwd. Het verschil tussen beide modellen is het gebruik van de “Dynastart” bij het A-model. In de Dynastart functioneert zowel als startmotor als dynamo. Bij het B-model werd een apparte startmotor en dynamo (alternator) gebruikt. Het model 7A van 13 pk werd in de periode 1977-78 geïntroduceerd. De MD-7B met een vermogen van 17 pk werd in 1979 geïntroduceerd. De 25 Ballads die in de tachtiger jaren in Denemarken gefabriceerd werden zij uitgerust met een Volvo Penta 2002 (18 pk).
Veel van de motoren van de Ballads zijn vervangen, waarbij diverse merken gebruikt zijn zoals: Perkins, Yanmar en Nannidiesel. Al deze vervangen motoren wegen minder dan de oorspronkelijk gebruikte motor. Wanneer men wil voldoen aan de voorschiften van de BODA moet dit verschil in gewicht gecompenseerd worden.
Dat een motor van meer dan 10 pk, zoals die oorspronkelijk geïinstalleeerd werd, bij tegenwind en forse zeegang voordeel oplevert moge evident zijn.

Indirecte koeling met zoet water werd nooit door Albin Marin geïnstalleerd. Dit werd later wel gedaan door diverse eigenaars bij revisie of vervanging van de motor. Zoet water koeling verbetert de bedrijfscondities en de levensduur van de motor, door het verminderen van roestvorming in het koelwatersysteem. In zijn algemeenheid is de levensduur van de motor slecht te voorspellen. Een belangrijk aspect voor de levensduur van de motor is de preservatie van de motor tijdens de winter (een goede winterbeurt) en de manier waarop de motor gebruikt wordt. Bij Ballads die nog over hun eerste motor beshikken is het verstandig om in het achterhoofd te hebben dat er altijd roestvorming in het koelsysteem is opgetreden. Naast de gebruikershandleiding van de motor over dagelijksgebruik en onderhoud voor de winter is aanvullende informatie beschikbaar bij: “Practical Tips” van de Zweedse Ballad club.

Zeilen met de Ballad

De Ballad, volgens EU-richtlijnen een “zeezeiler”, staat bekend om zijn stabiliteit, met uitmuntende eigenschappen op lange rakken. Haar gedrag in de volle zee boezemt vertrouwen in met alle eiegenschappen van een zeegaand jacht in zich, wat de bemanning vrijwaart voor nare verrassingen. Al moet worden toegegeven, dat sommigen vinden dat zij onder ruwe omstandigheden wat zwaar stuurt.

Veel Ballad zeilers beschouwen de Ballad als een fantastisch schip, met goede zeileigenschappen en zeewaardig bij ruig weer. Haar stabiliteit is een prettige eigenschap, zeker voor een gezinsboot, wat het niet nodig maakt om snel te reven. Tot een windsnelheid van 9 m/s (windkracht 4 Beaufort) hoeft er niet gereefd te worden. Het is veeleer een uitdaging om de Ballad met zwakke wind snel te laten zeilen.

Ballad 1500

Een tweedehands Ballad aanschaffen

Een van de belangrijkste factoren bij de aanschaf van een Ballad is de conditie van de motor. Het reviseren van de motor kost (in eigen beheer) ongeveer Euro: 2300, inclusief onderdelen plus accesoires voor indirecte koeling. Als je gebruik maakt van een geautoriseerde dealer is dit aanzienlijk meer; van tevoren een prijsopgave vragen! Een nieuwe motor kost inclusief montagekosten ongeveer Euro 7.500 tot Euro 11.000.

Een ander aspect is het uiterlijk van het schip. Hoe ziet de gel-coat eruit? Zijn er beschadigingen, krassen e.d.? Bekijk het interieur en het staand want. Ziet het schip er goed onderhouden en verzorgd uit?

De zeilen zijn ook duur, indien ze vervangen moeten worden; kijk ze dus goed na! Alles wat oud is of beschadigd moet meetellen bij het bepalen van de uiteindelijke prijs. Het valt altijd te overwegen om een (erkend) expert/taxateur in de arm te nemen voor een aanschafkeuring.

De prijs die uiteindelijk voor de Ballad betaald wordt hangt af van de conditie van het schip. Let niet al te veel op de fabricage-datum! Met name omdat het nog onduidelijk is hoe oud polyester boten kunnen worden!!

Wat is de algehele indruk van het schip? Het is duidelijk dat een perfect uitziend schip met nieuw zeilen meer waard is.
Evengoed is een gereviseerde of nieuwe motor een prima koop.
De prijs van een goed onderhouden Ballad variëert tussen de Euro 24.000 en Euro 28.000.

( Alle foto’s komen uit de folder van Albin Marin. )

vertaald door C. Zomers september 2000 en bijgewerkt mei 2002